Rechtskarakter en bevoegdheden

Op basis van een meer dan honderdjarig bestaan, kan een tweeledig rechtskarakter aan de Centrale Commissie worden toegekend:

 Enerzijds is de CCR een permanente diplomatieke conferentie die de vertegenwoordigers van de lidstaten een kader voor overleg biedt over elk onderwerp dat van belang is voor de Rijnvaart, met inbegrip van de herziening van de Rijnvaartakte of het sluiten van nieuwe overeenkomsten. (In het kader van de CCR is er onderhandeld over de wijzigingen van de Akte van Mannheim en over verschillende specifieke verdragen, zoals bijvoorbeeld over de sociale zekerheid en arbeidsvoorwaarden van Rijnvaartschippers of over de omgang met afval in de Rijnvaart).

 Anderzijds is de CCR een internationale organisatie met eigen bevoegdheden, waaruit de volgende drie taken voortvloeien:

• de goedkeuring van de gemeenschappelijke reglementen die noodzakelijk zijn voor de veiligheid van de Rijnvaart; deze reglementen werden aanvankelijk als onderdeel van een internationaal verdrag aangenomen. Door de Akte van Mannheim heeft de Centrale Commissie de bevoegdheid verworven, deze reglementen zelf vast te stellen overeenkomstig de in artikel 46 bepaalde modaliteiten. Deze reglementen kunnen betrekking hebben op alle aspecten die te maken hebben met de veiligheid en de welvaart van de Rijnvaart en zijn bindend voor de lidstaten (zoals geregeld in het al eerder genoemde artikel 46).
• de behandeling van klachten die voortvloeien uit de niet-nakoming van de Akte van Mannheim, de reglementen of gezamenlijk getroffen maatregelen. Een formele procedure regelt de behandeling van bij de Centrale Commissie ingediende klachten (Reglement inzake het Klachtrecht);
• de behandeling van beroepen die worden ingesteld tegen uitspraken van de Rijnvaartrechtbanken. Deze bevoegdheid wordt uitgeoefend door de Kamer van Beroep van de Centrale Commissie, die is samengesteld uit onafhankelijke rechters.

De Centrale Commissie is eveneens bevoegd voor de behandeling van elke aangelegenheid die de Rijnvaart kan bevorderen. Deze bevoegdheid wordt hetzij formeel uitgeoefend in de vorm van beraadslagingen in de plenaire vergadering en de comités, hetzij eerder informeel in het kader van conferenties, rondetafelbijeenkomsten of andersoortige bijeenkomsten. Het resultaat van deze werkzaamheden kan verschillende vormen aannemen (aanbeveling, verklaring, memorandum of understanding, enz.).

In dit kader voert de Commissie tevens onderzoek uit. Zij stelt rapporten op en publiceert informatie over tal van onderwerpen, zoals bijvoorbeeld statistieken en analyses van de binnenvaartmarkt in het kader van het project marktobservatie.

Ten aanzien van de uitoefening van haar bevoegdheden, is men het erover eens dat de CCR een internationale rechtspersoon is. Zij heeft op 10 mei 1978 een zetelovereenkomst met de Franse Republiek gesloten.